Tòa Phúc Thẩm Mỹ Tuyên Phần Lớn Thuế Quan Trump Bất Hợp Pháp

1. Bối cảnh thuế quan Trump năm 2025

Ngay từ khi trở lại Nhà Trắng tháng 1/2025, Tổng thống Donald Trump đã áp đặt nhiều gói thuế quan mới.

• Một phần thuế dựa trên các cuộc điều tra đặc biệt, ví dụ thép và nhôm theo Section 232. Các mức này vẫn giữ hiệu lực vì gắn với yếu tố an ninh quốc gia.
• Phần còn lại là các mức thuế toàn cầu, mang tính “bao trùm” với hầu hết đối tác thương mại, dựa trên Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA). Đây chính là nhóm thuế bị đưa ra tòa và bị xem xét về tính hợp pháp.

Hồi tháng 5/2025, Tòa thương mại quốc tế (USCIT) tại New York đã kết luận việc coi thâm hụt thương mại là “tình trạng khẩn cấp quốc gia” không hợp lý, đồng thời ra lệnh cấm vĩnh viễn nhiều thuế quan của Trump. Tuy nhiên, chỉ một ngày sau, Tòa phúc thẩm đã đình chỉ quyết định này, để các mức thuế tiếp tục có hiệu lực trong khi chờ kháng cáo.

2. Phán quyết ngày 29/8/2025 của Tòa Phúc Thẩm Liên Bang

Ngày 29/8, hội đồng bảy thẩm phán của Tòa phúc thẩm liên bang (Federal Circuit) tuyên bố phần lớn thuế quan toàn cầu của Trump là bất hợp pháp.

• Lý do: IEEPA không cho phép tổng thống áp dụng các loại thuế kéo dài và trên diện rộng như vậy.
• Ngoại lệ: Thuế dựa trên Section 232 (thép, nhôm, ô tô) không bị ảnh hưởng.

Đây là lần thứ hai trong năm, sau phán quyết USCIT hồi tháng 5, một tòa cấp cao xác định rằng chính quyền Trump đã vượt quá thẩm quyền.

Mặc dù phán quyết có hiệu lực pháp lý, tòa đã tạm hoãn (stay) đến ngày 14/10/2025, cho phép chính quyền Trump nộp đơn kháng cáo lên Tòa tối cao (SCOTUS). Nếu SCOTUS bác bỏ kháng cáo, Mỹ có thể phải hoàn lại hàng chục tỷ USD tiền thuế cho doanh nghiệp nhập khẩu.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tỏ ra tự tin rằng đa số bảo thủ tại SCOTUS sẽ ủng hộ Tổng thống Trump giữ nguyên chính sách. Reuters và Utility Dive đều nhấn mạnh rằng các mức thuế vẫn tiếp tục được thu cho đến ít nhất giữa tháng 10/2025.

3. Phản ứng từ thị trường và giới chuyên gia

3.1. Thị trường tài chính

Phản ứng của thị trường khá ôn hòa. Chứng khoán Mỹ giảm nhẹ, lợi suất trái phiếu tăng. Theo chuyên gia Jim Baird (Plante Moran Financial Advisors), “vấn đề không nằm ở cú sốc ngay lập tức, mà là sự bất ổn về dài hạn – liệu các đối tác thương mại sẽ phản ứng ra sao, và Tòa tối cao xử lý nhanh đến mức nào”.

3.2. Doanh nghiệp

• Nhiều doanh nghiệp cho rằng họ sẽ phải tiếp tục điều chỉnh chi phí, vốn đã tăng mạnh kể từ đầu năm.
• Một nhà cung cấp chính của Starbucks tại Thụy Sĩ là ví dụ điển hình: chi phí xuất sang Mỹ tăng ngay lập tức.
• Những mặt hàng nhỏ trước đây được miễn thuế nhờ quy định đặc thù (de minimis) nay cũng không còn được hưởng ưu đãi.

3.3. Quốc tế

• Tổng giám đốc WTO nhận định đây là “sự gián đoạn lớn nhất đối với hệ thống thương mại quốc tế kể từ Thế chiến II”.
• Ấn Độ đã tăng xuất khẩu dược phẩm sang Nga, Brazil, Hà Lan để tránh rủi ro phụ thuộc Mỹ.
• Đàm phán Mỹ – Hàn cũng trở nên căng thẳng hơn.

4. Ý nghĩa cho doanh nghiệp và ngành logistics

• Ngắn hạn: Doanh nghiệp vẫn phải tính toán chi phí theo mức thuế hiện hành đến ít nhất ngày 14/10/2025. Các lô hàng nhập khẩu cần chuẩn bị hồ sơ hải quan minh bạch để có thể yêu cầu hoàn thuế nếu Tòa tối cao giữ nguyên phán quyết.

• Trung hạn: Cần xây dựng hai kịch bản: thuế được gỡ bỏ hoặc duy trì. Điều này liên quan trực tiếp đến chiến lược giá và hợp đồng Q4/2025 – Q1/2026. Doanh nghiệp nên chia sẻ rủi ro với đối tác Mỹ qua điều khoản thương mại (Incoterms) và hợp đồng logistics.

• Dài hạn: Xu hướng đa dạng hóa thị trường và nearshoring (thiết lập trung tâm phân phối tại Mỹ hoặc Mexico) sẽ trở thành lựa chọn chiến lược để giảm rủi ro chính sách. Với Việt Nam, cần kết hợp chặt chẽ với các tập đoàn logistics có mạng lưới toàn cầu để duy trì cạnh tranh khi chi phí biến động.

5. Kết luận

Phán quyết ngày 29/8/2025 của Tòa phúc thẩm liên bang là bước ngoặt lớn, đưa chính sách thuế quan của Trump vào thế rủi ro pháp lý cao. Cùng với phán quyết USCIT hồi tháng 5, bức tranh cho thấy xu hướng rõ ràng: các tòa án liên bang đều nghi ngờ tính hợp pháp của việc áp thuế toàn cầu dựa trên IEEPA.

Trong khi chờ Tòa tối cao ra quyết định cuối cùng, doanh nghiệp cần chủ động chuẩn bị nhiều kịch bản, điều chỉnh chuỗi cung ứng và chiến lược logistics, thay vì chờ đợi kết quả cuối cùng. Đây không chỉ là bài toán pháp lý, mà còn là phép thử cho khả năng thích ứng của toàn ngành xuất nhập khẩu.

—————————————

Real Logistics Co.,Ltd

👉 Facebook: Real Logistics Co.,Ltd

👉 Tuyển Dụng: Life at Real Logistics

Trụ sở chính - TP Hồ Chí Minh:

📍 Địa chỉ: Số 39 - 41 B4, P. An Lợi Đông, TP Thủ Đức, TP.HCM

📞 Số điện thoại: 0283.636.3888

📧 Email: info@reallogistics.vn

Chi nhánh - Hà Nội:

📍 Địa chỉ: 51 Quan Nhân, P. Nhân Chính, Q. Thanh Xuân, TP Hà Nội

📞 Số điện thoại: 0936.386.352

📧 Email: han@reallogistics.vn